Esperanto kaj la revo de monda monero (lasta parto) - O esperanto e o sonho de uma moeda mundial (última parte)

* Ĉi tiu artikolo estas la tria kaj lasta parto de "Numismatiko"

En 1959 la Universala Ligo de Esperanto fiere prezentis la unuan temon pri tio, kio fariĝus la nova mona internacia sistemo, kies moneroj havis la jenajn valorojn: 1 Stelo (kupra), 5 Steloj (bronza) kaj 10 Steloj (kupronikela). Optimisme granda nombro da moneroj estis stampitaj de la entrepreno Royal Dutch Mint (Rijks munt), en Utrecht, Nederlando. Superante la problablecojn, la disvendado de la moneroj rapide pagis la kostojn de fabrikado kaj en 1965 nova stampoprovaĵo de arĝenta monero estis estiĝis valorante 25 Stelojn.

En 1974, la Stelo estis retaksita je 0,50 da nederlanda guldeno, tiam la rilato al la prezo de la pano ĉesis. En la jaro 1977 al Stelo nova konstanto estis taksita, nome indekso de la stabilaj prezoj, bazita sur la sama sistemo uzata nuntempe por kalkuli la minimumajn salajrojn. La ideo kuŝanta sube de tiu indekso estis tiu, ke ĝi ne estus tiom influita de la inflacio same kiel okazis al eŭropaj moneroj tiuperiode.

Pro malsamaj teorioj, inter aliaj interesoj rilate la kalkulmetodon de la valoro de Stelo, komenciĝis internaj incitaj disputoj inter la estraranoj de la Universala Ligo kaj tiu disputo rezultigis la dividon de la organizacio kiu fine kasaciis la financan spertulon Sr-o Laurence Mee.

De la jardeko 1980 ĝis poste, la aktivecoj de la Ligo stagnis pro la manko de novaj anoj, ĝis kiam finfine en 1993 ĝi malstariĝis kaj ĝiaj aktivoj, enkalkulante la malmultajn monerojn, estis senditaj al UEA. La revo pri komuna monera mondo cele la internacian pacon, bedaŭrinde finiĝis, neniam konkretiĝante.

Universala Ligo. Kupono estigita de la unua Ligo (por interna uzado) en 1946. La ekzemplero malsupre montras la kuponon 1 Stelo. Liga Universal: Cupom introduzido pela primeira Liga (para uso interno) em 1946. O exemplar abaixo mostra o cupom 1 “Estrela”.

 * Esse artigo é a terceira e última parte de "A Numismática"

Em 1959 a Liga Universal de Esperanto orgulhosamente apresentou o primeiro tema do que viria a tornar-se o novo sistema monetário internacional, com valores de 1 Estrela (cobre), 5 Estrelas (bronze) e 10 Estrelas (cupro-níquel). As moedas foram cunhadas em grandes números com otimismo pela Royal Dutch Mint (Rijksmunt), em Utrecht, Holanda. Excedendo as expectativas, a venda das moedas rapidamente cobriu os custos de fabricação e em 1965 uma nova prova de moeda de prata foi introduzida com o valor de 25 Estrelas.

Em 1974, o Stelo foi reavaliado para 0,50 Florins Holandeses e a conexão com o preço do pão foi cortada.

No ano 1977 ao “Estrela” foi fixada uma nova constante, índice de preços estáveis, baseado no mesmo sistema usado hoje para calcular os salários mínimos. A ideia subjacente a este índice era de que este não seria tão fortemente influenciado por inflação como moedas europeias foram na época.

Devido a diferenças teóricas, entre outros interesses a respeito da chave para o cálculo do valor do “Estrela”, surgiu uma acirrada disputa interna entre os membros da diretoria da “Liga Universal”, e esta resultou na divisão da organização que acabou por cassar o perito financeiro, o Sr. Laurence Mee.

Da década de 1980 em diante, as atividades da Liga se estagnaram devido à falta de novos membros, até que finalmente em 1993 foi dissolvida e os seus ativos, incluindo as poucas moedas, foram legadas à Associação Universal de Esperanto. O sonho de um mundo com uma moeda comum para a paz internacional teve infelizmente um fim, nunca se concretizando.

**Rafael Mattos – Numismata – Numismato - São Lourenço - MG – Brasil / Brazilo